Build Back Better

In de internationale context staat het concept BBB al langer voor een gangbare benadering van crisisrespons na een (natuur)ramp, waarbij, naast herstel, maatschappelijke problemen aangepakt worden met het doel een veerkrachtige, en duurzame samenleving te creëren.

Woningtekort – Recht op Huisvesting?

Build Back Better heeft dus betrekking op catastrofes en calamiteiten? In feite is het een calamiteit dat er meer dan 330.000 woningen tekort zijn, ofwel dat grofweg 3% van de mensen in Nederland geen gebruik kunnen maken van hun grondrecht : recht op huisvesting.

Ook is het een heuse calamiteit dat de woningmarkt grotendeels vrij is gegeven. Om voldoende goede marktwerking te hebben moet er aan een aantal cruciale voorwaarden worden voldaan:

De aanbieders van woningen kunnen we grof in twee groepen verdelen, de vastgoedhandelaren en de huiseigenaren i.e. degene die van woning willen wisselen. De huiseigenaren is veruit de grootste groep. Het is apart, dat de verkopers tevens de kopers zijn. Hun woningen, de producten, worden grotendeels gefinancierd middels hypotheken verstrekt door banken. De prijs is afhankelijk van de rente (en die weer van het risico) en de omvang van de lening. En laten de banken nou heel veel invloed hebben op de hoogte van de lening via de koopprijs in deze markt. Zij laten namelijk toe dat de waardering van de woning door vraag en aanbod wordt bepaald in een onvolkomen markt.

Reeële Waarde

Een koppeling met de reeële waarde is er niet: de banken financieren de overwaarde tussen de marktwaarde en de intrinsieke waarde, ze lenen zo meer en verdienen zo meer. En dit geldt voor alle gefinancierde woningen, de een nog meer dan de ander. Er is dus een geweldig groot cumulatief bedrag, een bedrag dat bij krimpen van de markt, bij dalende prijs, bij rentestijging, bij economisch reces onder enorme druk komt te staan met desastreuze gevolgen van dien. Ondanks dat we dit al meermaals hebben mogen ervaren zoals bv. tijdens de financiële crisis 2008, duurt het spel gefaciliteerd door makelaar en taxateurs vrolijk voort. De rekening wordt uiteindelijk bij de gevallene en bij de overige burgers verhaald. Een en ander lijkt meer op een piramidespel dan op een goed functionerende markt. Geen wonder dat er ook steeds meer speculanten en beleggers de markt betreden, wat ook al niet helpt om de markt goed te laten functioneren. Zelfs gemeentes pikken, bijvoorbeeld de gronduitgifte, hun graantje mee. Al dit gaat ten kosten van degenen die gewoon van hun grondrecht gebruik willen maken……gewoon wonen.

Het mag meer dan evident zijn dat de waarde van een woning gereguleerd moet worden, de banken moeten in deze gereguleerd worden en er moet toezicht op komen. Alleen zo kunnen betaalbare woningen gebouwd worden én ook betaalbaar blijven bij latere verkoop.

Het disfunctioneren van de markt door de banken heeft vele negatieve gevolgen. Men tendeert om al deze gevolgen als losse problemen/oorzaken te zien en tracht deze te verminderen/op te lossen zonder de kern-oorzaak aan te pakken.